Grlić materice je valjkasti deo materice koji spaja telo materice sa vaginom. Cini ga vezivno tkivo sa kanalom kroz sredinu koji se proteze od unutrasnje ušća okrenutog matericnoj šupljini i spoljašnjeg ušća okrenutgo vagini. Ta površina grlića i samo spoljašnje materično ušće se naziva vaginalna porcija grlića materice. Baš ovaj deo grlića je područje preventivnih kontrolnih pregleda ali i ulazno mesto infekcije koja može izazvati ozbiljna patološka stanja. Nažalost vrlo često kod prisusnog patološkog procesa na grliću materice izostaje simptomatologija ili je vrlo oskudna, te su preventivni pregledi od izuzetne važnosti.
Grlić materice je prepokriven pločasto slojevitinm epitelom koji se nastavlja u žlezdani epitel u kanalu grlića. Sam prelaz nije jasna linija nego takozvana „zona transformacije.“ Ovaj pojas je nekada vidljiv pri ginekološkom pregledu, a nekada ne. To je ujedno i najosetljivije područje na infekciju i nastanak patoloških promena. To je ulazno mesto infektivnog agensa među kojima izdvajam HPV infekciju, posebno serotipove 16, 18 , 31 i 32 koji su u korealciji sa nastankom karcinoma grlića materice. Oko 80% ljudi će u nekom momentu bizi zaraženo nekim o serotipova HPV. Vrh infekcije u periodu od 20-25 godine starosti. Rekurentne infekcije, hronične infekcije određenim uzrocnicima uz sudelovanje kofaktora kao što su nikotin, snižen imunitet, sniženi folati, udružena infekcija utiču na dalji tok procesa. Proces se može stagnirati te se prikazati kao oštećenje same sluzokaže. Jedan od najčešće korišćenih izraza kada je u pitanju ova promena je „ranica na grliću“. U daljem toku praćenja se može razviti u pravcu prekanceroze, koja pod određenim uslovima može ici pravcu kancera. Ukoliko prekancerozno stanje na vreme tretiramo adekvatnom terapijom ili intervencijom proces se može zaustaviti, a nastala patologija ukloniti.
Naglašavam ranice na grliću materice mogu da progrediraju u premaligne promene, koje dalje mogu razviti karcinom grlića materice. Najbitniji momenat je prepoznati i ukloniti preekanceroznu promenu. Za ovo se koristi vrlo jednostavna i bezbolna metoda pregleda kolposkopija uz dopunu PAPA testa. Kolposkopski pregled se vrši u ginekološkom položaju kao pod spekulima kao pri uzimanju briseva. Ovaj pregled se vrši kolposkopom/instrument kojim se vidi povrsina grlića materice spoljasnje matericno usce uvecano 6-40 puta, ali nakon premazivanja sirćetnom kiiselinom ili Jodom/Šilerova proba. Ove metode bojenja koriste činjenicu da se premaligne i maligne ćelije drugačije ponašaju i boje u kontaktu sa ovim supstancama od zdravih ćelija. Ukoliko se utvrdi postojanje premalignih i malignih ćelija potrebno je načiniti biopsiju i poslati uzorak tkiva na patohistološki poregled. Tada dobijamo definitivnu dijagnozu i spram toga donosimo odluku o daljem postupku.
Da sumiramo ključna stvar su preventivni pregledi sa uzimanjem PAPA brisa i ukoliko se ukaze potreba kolposkopski pregled.
Tumačenje nalaza PAPA brisa, kolposkopskog nalaza i nalaza biopsije ostavite svom ginekologu.
Spram nalaza se donosi odluka o daljem tretmanu lečenja. Veoma je važno da se vaš ginekolog drži vodiča dobre kliničke prakse u praćenju i zbrinjavanju ranice na grliću materice. Nakon zbrinjavanja ranice vodite računa o zakazanom kontrolnom pregledu. Takođe je važno da ozbiljno shvatite preventivne preglede, njihovu nužnost i njihov benefit i bilo koju promenu u vaginalnoj sekreciji ili bolnost prilikom seksualnih odnosa.
